سایه
اگرشیئی را که نور را از خود عبور نمی دهد مقابل یک چشمه نور داشته باشیم تصویری ازآن شئ روی شئ دیگری که آن هم نور را از خود عبور ندهد خواهیم داشت که به آن سایه میگویند.برای ایجاد سایه به سه جسم احتیاج است:منبع نور و دوجسم غیرشفاف.هرچه میزان غیر شفاف بودن دو جسمی که داریم بیشتر باشد و فاصله جسم سایه انداز از منبع نور یا جسم ثانویه کمترباشد سایه ی دقیق تر وغلیظ تری خواهیم داشت.
در واقع سایه نقطه ی مقابل نور نیست،بلکه اثبات کننده ای برای وجود داشتن نور است.بازی با نور وسایه در یک اثر خود میتواند باعث بوجود آمدن یک اثرهنری شود. لوکوربوزیه معمار نامدار میگوید: معماری بازی هنرمندانه دقیق وخیره کننده مجموعه ای از اجسام ساخته شده در زیر نور است.
نیم سایه
هنگامی که در سایه ایجاد شده میان مرز اشیاابهام وجود داشته باشدونتوان درک واضحی ازجسم توسط سایه آن داشت به این حالت نیم سایه میگویند. در فضاهای کوچکترو صمیمی ترکه برای ایجاد آرامش وتمرکز مورداستفاده قرار میگیرند،نورمستقیم وبیشتر از حدلازم مخل آسایش است و به حالتی در محدوده آسایش نورلازم داریم که نیم سایه به عنوان عامل کنترل کننده نور عمل کرده و این شرایط مساعد رافراهم میکند.در فضاهایی مانند اتاقی زیرشیروانی،تراس مسقف یا فضای نشیمن.
منبع نورطبیعی
هرچیزی در طبیعت بدون دخالت بشر از خود نور بدهد به عنوان منبع نور طبیعی درنظر گرفته میشود که بارزترین ومورداستفاده ترین آن ها خورشیداست.طراحی یک سازه که بتواند بیشترین نیاز روزانه خودبه نور را ازطریق خورشید تامین کند از موردبحث ترین مباحث استفاده بهینه از انرژی درطراحی معماری است.غیر ازاستفاده ازخورشید به عنوان منبع نورحرارتی را که توسط آن ایجاد میشود راباید درنظرداشت،که خوداین مورددر شرایط خاص طراحی ماننداقلیم های گرم وخشک که غایت نهایی طرح،دفع گرماست خودمحدودیت آفرین است ومجبورهستیم درجایی که ورود گرما وحرارت داریم از منابع نور مصنوعی ساخته دست بشر استفاده کنیم. در این حالت نیز برای استفاده بهینه از انرژی می توان طراحی رابه گونه ای اجراکرد که خورشید منبع تامین انرژی منبع نور مصنوعی باشد مانند استفاده از صفحات خورشیدی.
نویسنده: فرناز خیزانی
لینکهای مرتبط: